Bài học lớn nhất, bao quát nhất nhìn từ Hiệp định
Geneva sau 60 năm là bài học về tinh thần độc lập tự chủ. Ngoài
ra, phải hiểu cả những toan tính của “đồng chí”, “đồng minh”,
không mơ hồ và ảo tưởng.
Sau hơn hai tháng đàm
phán, từ ngày 8/5/1954, Hiệp định Geneva 1954 về Đông Dương được ký
ngày 20/7/1954. Đánh giá đúng những bài học, kinh nghiệm từ Hội
nghị Geneva và bản Hiệp định này trong bối cảnh hôm nay vẫn có ý
nghĩa sâu sắc.
Thắng lợi chưa trọn vẹn
Hiệp
định Geneva là văn bản pháp lý quốc tế thứ ba của Nhà nước
Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Hai văn bản trước là Hiệp định sơ
bộ 6/3/1946 và Tạm ước 14/9/1946 được Chủ tịch Hồ Chí Minh ký
với Chính phủ Pháp. Nước Pháp từ vị thế kẻ cai trị thực dân
đã phải công nhận và tôn trọng quyền cao nhất của dân tộc Việt
Nam là độc lập, quyền cao nhất của nhân dân Việt Nam là tự do.
Nước Việt Nam từ chỗ chưa có tên trên bản đồ thế giới đã trở
thành một biểu tượng sáng ngời của ý chí đấu tranh giành độc
lập dân tộc, là tấm gương cổ vũ các dân tộc bị áp bức vùng
lên làm sụp đổ hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa thực dân
kiểu cũ.
Vĩ tuyến 17 (Quảng Trị) trở thành giới tuyến tạm thời chia cắt hai miền Bắc - Nam. |
Với
Hiệp định Geneva, chúng ta đã kết thúc được chiến tranh, buộc
Pháp phải rút hết quân và công nhận quyền dân tộc cơ bản của
nhân dân Việt Nam; giải phóng hoàn toàn miền Bắc để có điều
kiện xây dựng những cơ sở vật chất đầu tiên cho xã hội Xã hội
Chủ nghĩa trong điều kiện hòa bình; tạo cơ sở pháp lý để
đấu tranh thống nhất đất nước sau đó.
Bối cảnh khi đó, trên
bàn đàm phán Geneva, Pháp đã thất bại trong trận quyết chiến
chiến lược ở Điện Biên Phủ, muốn rút khỏi “bãi lầy chiến
tranh” Đông Dương trong danh dự, Việt Nam đến Geneva với tư thế
của người chiến thắng trên chiến trường. Việc bàn giải pháp cho
cuộc chiến Đông Dương không do hai bên trực tiếp tham chiến mà do
các “nước lớn” giữ vai trò chính. Pháp là bên tham chiến trực
tiếp nhưng luôn lẩn tránh đàm phán trực tiếp với phái đoàn
Việt Nam mà dùng vai “nước lớn” để thỏa thuận ngầm với Liên Xô
và đặc biệt là với Trung Quốc. Tại Geneva, Trung Quốc đã tìm
mọi cách dàn xếp các vấn đề tại Hội nghị theo hướng giành
lợi ích quốc gia cho Trung Quốc.
Một khó khăn khác của
đoàn Việt Nam là các kênh liên lạc đều nhờ Trung Quốc với lòng
tin vào tình đồng chí. Đoàn đàm phán Việt Nam gặp nhiều bất
lợi, bị cô lập và không có kinh nghiệm đàm phán nên đã không
thể bảo vệ được những yêu cầu quan trọng của mình.
Hội nghị
Geneva đã quyết định những vấn đề có liên quan đến các lực lượng kháng
chiến ở Lào và Campuchia mà không có sự tham gia của các chính phủ kháng
chiến ở hai nước này. Đại diện cho cả ba Chính phủ kháng chiến ở Đông
Dương chỉ có một đoàn đại biểu của Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
Việc xác định ranh giới quân sự tạm thời và phân chia khu vực tập kết
chuyển quân ở Việt Nam không phải vĩ tuyến 13 hay 16 theo phương án của
Việt Nam, mà là vĩ tuyến 17. Việt Nam mất ba tỉnh khu V và nhiều vùng
tự do phía Nam vĩ tuyến 17.
Ở Lào, lực lượng kháng chiến chỉ được
một vùng tập kết gồm hai tỉnh Sầm Nưa và Phôngxalỳ - nhỏ hơn nhiều so
với vùng giải phóng thực tế. Lực lượng kháng chiến Campuchia phải
phục viên tại chỗ. Thời hạn tổng tuyển cử để thống nhất Việt Nam không
phải là 6 tháng như phương án của Việt Nam, mà là 2 năm. Dù vậy, việc
này đã không thể thực hiện do chính sách can thiệp và xâm lược của Mỹ.
Thủ tướng Phạm Văn Đồng dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đến Thụy Sỹ dự hội nghị Genève về Đông Dương, tháng 5/1954. |
Những
gì Việt Nam đạt được ở Hội nghị Geneva là kết quả của 9 năm
kháng chiến anh dũng, nhiều hy sinh gian khổ của nhân dân ta,
nhưng kết quả đó chưa tương xứng với thực tế trên chiến trường.
Nhân dân cả hai miền Nam - Bắc Việt Nam còn phải đi tiếp chặng
đường dài 21 năm với nhiều sự hy sinh mất mát đau thương hơn để
đạt tới điều lẽ ra đã diễn ra từ tháng 7/1956.
Bài học về tinh thần độc lập tự chủ
Bài
học lớn nhất, bao quát nhất nhìn từ Hiệp định Geneva sau 60
năm là bài học về tinh thần độc lập tự chủ. Bên cạnh đó là
bài học về kết hợp nhuần nhuyễn giữa ngoại giao với quân sự,
tạo cục diện vừa đánh vừa đàm để đối phó với kẻ địch mạnh
hơn; kiềm chế kẻ thù, tạo dư luận quốc tế, gây áp lực buộc
đối phương xuống thang cả trên chiến trường và trên bàn đàm
phán đã được phát huy trên bàn Hội nghị Paris và chúng ta đã
đạt thắng lợi.
Quá trình đàm phán để đi đến bản Hiệp
định Paris (1/1973) sau này đã nói lên điều đó. Trong những ngày
đàm phán ở Paris, Cố vấn đặc biệt Lê Đức Thọ đã nói với ông
H. Kissinger (được tác giả Larry Berman trích dẫn): “Trong cuộc đấu cờ,
người thắng và kẻ thua phải chính là những người chơi cờ, không còn
cách nào khác. Chúng tôi độc lập trong việc giải quyết vấn đề của chúng
tôi” (1).
Kinh nghiệm lịch sử cho thấy những “nước lớn” luôn có
những toan tính chiến lược riêng. Trong đấu tranh ngoại giao, điều
cốt yếu là phải phân tích và nhận rõ chiến lược và những
mục tiêu của các nước “lớn” để có chiến lược và sách lược
đối phó hiệu quả. Sự dàn xếp, thoả hiệp giữa các nước “lớn” tại Hội
nghị Geneva làm hại đến lợi ích của Việt Nam, Lào và Campuchia. Đây
cũng là điều khó tránh ở một hội nghị quốc tế, khi “luật chơi” và cả
diễn biến “cuộc chơi” đều do các nước “lớn” quyết định. Ở
Hội nghị Geneva, Việt Nam đã phải thuận theo nhiều lời “chỉ dẫn”
bất lợi từ các “đồng chí”, “đồng minh” của mình. Bài học sâu
sắc qua Hội nghị Geneva là phải hiểu cả những toan tính của
“đồng chí”, “đồng minh”, không mơ hồ và ảo tưởng.
Hội nghị Genève khai mạc ngày 26/4/1954. Mục đích ban đầu của hội nghị là bàn về khôi phục hòa bình tại Triều Tiên và Đông Dương. |
Điều bộc lộ rõ trong quan hệ quốc tế hiện nay là trong nhiều trường
hợp các nước “lớn” áp đặt những “luật chơi” không phù hợp, làm tổn
hại đến lợi ích của nước khác. Nhưng kinh nghiệm lịch sử cũng chỉ ra
rằng, tiếng nói của khu vực và các nước vừa và nhỏ có “sức nặng” đến mức
nào phụ thuộc nhiều yếu tố, trong đó một phần lớn phụ thuộc vào sự chủ
động, sự nhạy bén, khôn khéo của những nước này với các “nước lớn” và cả
giữa các nước “vừa” và “nhỏ” với nhau.
Điều các nước “nhỏ”
luôn cần (phải) làm là tăng cường thực lực của đất nước, tạo cơ sở
vững chắc cho hoạt động đối ngoại, bảo vệ chủ quyền dân tộc, bảo vệ hoà
bình và an ninh quốc tế. Trong hoạt động đối ngoại phải đánh giá chính
xác tình hình thế giới, nhất là chiến lược của các nước “lớn”, tìm ra
đối sách phù hợp trong từng thời gian, cho từng vấn đề, đảm bảo lợi ích
quốc gia dân tộc. Am hiểu đối tác - đồng thời cũng là đối tượng -
là yêu cầu quan trọng trong quá trình hội nhập.
Nguồn: Vietnamnet.vn
Việt Nam luôn bị các nước lớn chèn ép, muốn phải lệ thuộc. Độc lập, tự do phải đánh đổi quá nhiều
Trả lờiXóaNước Việt Nam ta đã trải qua hàng nghìn năm lịch sử đấu tranh để giành được độc lập như ngày hôm nay. Vậy mà những người phản động như Nặc danh lại đi theo những kẻ muốn thâu tóm nước ta, kiếm những đồng tiền bẩn thỉu rồi bán rẻ lương tâm, làm hai cả một dân tộc đang ngày càng phát triển.
XóaViệc ký kết Hiệp định Genève là thắng lợi to lớn, có ý nghĩa vô cùng quan trọng của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Lần đầu tiên, Chính phủ Pháp và mỗi nước tham gia Hội nghị Genève cam kết tôn trọng độc lập, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ, tuyệt đối không can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam. Quân đội Pháp phải rút về nước
Trả lờiXóaviệc rút chân ra khỏi Việt Nam là điều kiện tiên quyết để Pháp giữ được danh dự của mình như theo lời của tướng De Gaule: “Thua một trận Điện Biên Phủ chưa phải bại trận trong chiến tranh Đông Dương. Nhưng, yếu tố cần thiết của nhà lãnh đạo là tiên kiến”. Mendès France là một Thủ tướng Pháp đã thấy xa và thấy trước, ông không muốn để cho đạo quân viễn chinh Pháp cũng như danh dự của một cường quốc hoàn toàn tan rã và sụp đổ tại Đông Dương, đúng hơn là tại Việt Nam. Đó là lý do khiến Pháp phải ký Hiệp định Genève 1954 về Đông Dương.
Trả lờiXóa60 năm trước, ngày 20-7-1954, sau 75 ngày đàm phán, đấu trí, đấu lực vô cùng khó khăn, căng thẳng, khốc liệt và gian nan không kém với chiến trường, Hiệp định đình chiến ở Đông Dương được ký kết tại Genève (Thụy Sĩ). Sự kiện này đánh dấu thắng lợi to lớn cuộc kháng chiến chống Pháp và quan trọng là nền độc lập, thống nhất, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nước ta được các nước, kể cả nước Pháp cam kết tôn trọng.
Trả lờiXóaThắng lợi quan trọng này là kết quả của đường lối cách mạng, đường lối kháng chiến, đường lối đối ngoại đúng đắn dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh; là thành quả của sự kết hợp chặt chẽ giữa đấu tranh chính trị, quân sự và ngoại giao; minh chứng hùng hồn chính sách đoàn kết toàn dân, đoàn kết quốc tế của Đảng và nhân dân ta. Đây còn là cơ sở pháp lý cho cuộc đấu tranh chống đế quốc Mỹ xâm lược sau này.
Trả lờiXóaNhư vậy là, với chiến thắng trên chiến trường, cùng với sự khôn khéo, giữ vững nguyên tắc độc lập, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, sau hơn hai tháng đấu tranh, đêm 20 rạng ngày 21-7-1954, tại trụ sở Hội Quốc Liên (nay là Liên hợp quốc) ở Genève, Hội nghị về đình chỉ chiến sự ở Đông Dương đã kết thúc, các bản hiệp định đình chiến ở Việt Nam, Lào, Campuchia được ký kết. Hiệp định đình chỉ chiến sự ở Việt Nam gồm 6 chương, 47 điều và phụ bản. Ba hiệp định đình chỉ chiến sự được ký kết cùng với bản tuyên bố cuối cùng tạo thành khung pháp lý của Hiệp định Genève về Đông Dương. Ngoài ra, còn có tuyên bố đơn phương của Pháp sẵn sàng rút quân và tôn trọng độc lập, chủ quyền của ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia; tuyên bố của đại diện chính phủ Mỹ cam kết không dùng vũ lực phá hoại các hiệp định.
Trả lờiXóaHiệp định Genève phản ánh xu thế chung của các nước lớn trong tình hình quốc tế lúc này. Những giải pháp đạt được dù chưa phản ánh đầy đủ thắng lợi của nhân dân ta trên chiến trường cũng như xu thế cuộc đấu tranh giữa Việt Nam và thực dân Pháp, nhưng việc ký kết hiệp định vẫn là thắng lợi to lớn của nhân dân ba nước Việt Nam, Lào, Campuchia, góp phần cùng với Chiến thắng Điện Biên Phủ và Cuộc tiến công chiến lược Đông - Xuân 1953-1954, chấm dứt chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp và can thiệp Mỹ ở Đông Dương…
Trả lờiXóaKý kết được hiệp định Geneva là một thắng lợi to lớn đối với nước ta. Và đó là minh chứng chứng minh đất nước ta sẽ không bao giờ khuất phục đầu hàng trước những thế lực muốn xâm chiếm nước ta. Và lúc đó dưới sự lãnh đạo tài tình của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đuổi được thực dân Pháp về nước mang lại hòa bình cho miền Bắc Việt Nam.
Trả lờiXóa